Lucia komt van het latijnse woord voor licht,lux/lucis en hangt samen met de symboliek van de winterzonnewende (licht overwint de duisternis).
In vroegere tijden doofde men tijdens de winterzonnewende alle vuren en bleef er slechts 1 fakkel branden.Deze werd gebruikt om rond middernacht alle vuren weer aan te steken, daarmee vierde men de overwinning van het licht op de duisternis. Van nu af aan wint het licht elke dag een beetje meer aan kracht. In die tijd vierde men de winterzonnewende op de 13e december, de kortste dag, maar bij het in gebruik nemen van de huidige kalender verschoof de langste nacht naar die van de 21/22 december.
In de Zweedse boeren samenleving was Lucia in eerste instantie verbonden met die langste nacht, maar toen de kalender verschoof, rond 1753, werd het een aparte dag. Deze dag markeert het begin van de kerstperiode, de meeste voorbereidingen zijn zo goed als klaar en men viert de dag met eten en drinken. In de folklore is de Lucia nacht een bijzondere nacht want de sluiers tussen de werelden zijn dun, natuurwezens waren rond en de dieren kunnen praten.Hier in het Noorden bestaat de legende dat Lucia de wezens voor ging.
In het nu is het de Lucia die getooid met een kaarsenkroon en gekleed in een wit gewaad met rode sjerp een optocht van sterrenkinderen en tomtes aanvoert. Zij biedt aan iedereen koffie, lussekatter en pepparkakor aan. In de diepe duisternis komt Lucia met haar kaarsenkroon en schenkt iedereen haar liefde gaven en licht.
Lucia wordt hier in het Noorden nog steeds uitgebreid gevierd.In gezinnen, op straat, op scholen en in de kerken gaat s’ochtends Lucia rond met haar gaven, getooid met haar brandende kaarsenkroon,samen met haar gevolg Lucia liedjes zingend.
Ik maakte voor het eerst kennis met Lucia toen onze kinderen de Vrije School bezochten en het maakte diepe indruk. Lucia, toen nog getooid met echte brandende kaarsen in haar kroon, met haar gevolg, zingend door een nog donkere school, broodjes brengend aan alle klassen.Indrukwekkend en ontroerend.
Elk jaar is er op de zweedse tv een uitzending van de Lucia viering ergens in het land.
Op youtube kun je die vieringen terugvinden evenals de liederen die er gezongen worden.
Hier een nederlandse vertaling van een van de Lucia liederen.
De nacht valt met zware schreden
rondom boerderijen en schuren
Rond de door de zon verlate aarde
broeden de schaduwen daar in ons donkere huis.
Komt binnen met brandende kaarsen
Sancta Lucia, Sancta Lucia
De nacht is groot en stil
Nu hoor je het gedraai in alle kamers
het geruis als van vleugels
Kijk op onze drempel staat
in het wit gekleed met kaarsen in het haar
Sancta Lucia,Sancta Lucia
De duisternis zal snel vluchten
uit de aardse dalen
Wanneer zij een wonderbaar woord tegen ons spreekt
De dag zal opnieuw beginnen
opstijgen uit een rozige lucht
Sancta Lucia, Sancta Lucia
Nu zingen onze kleinkinderen de liedjes, gekleed in Lucia jurk of een koekemannetjes pak, hoe leuk !
Recept van Lussebullar, voor wie het wil proberen.
Ingredienten:
50 gr verse gist
150 gr boter
5 dl melk
1 gr saffraan
1 dl suiker
½ theelepel zout
ongeveer 17 dl(ongeveer 1 kg) bloem
rozijnen
Verkruimel de gist
Smelt de boter en verwarm de melk tot 37 graden en giet het boter/melk mengsel over de gist, tot die oplost.
Voeg de suiker, saffraan, zout en bijna alle bloem toe.
Verwerk het tot een soepel deeg en laat het afgedekt 40 min rijzen.
Verwarm de op 250 graden.
Kneed het deeg op een met bloem bedekt oppervlak en verdeel het in kleine stukjes.
Maak er kleine S vormen van en druk in elke kant een rozijn.
Laat ze ongeveer 15 min rusten en bestrijk ze met losgeklopt ei.
In de oven voor 8-10 min.
Laat afkoelen onder een doek.
Eet smakelijk!
Goede advent en kersttijd en een vrolijk nieuwjaar!
Bronnen:
Svenska traditioner, Jan-Öjvind Swahn
Leven met het jaar, Christiane Kutik